Monolit Spis treści Monolity geologiczne | Sztuczne monolity | Kultura popularna | Zobacz też | Przypisy | Linki zewnętrzne | Menu nawigacyjneSłownik języka polskiego PWNUluru to you › Dr Karl's Great Moments In Science (ABC Science)Mount Augustus National Park
Monolity
geologicznytechnologicznygóraobeliskskalnegoerozjiskały metamorficznejłacińskiegogreckiegoZiemiUluruKata TjutaMount Connorkulturze popularnejscience-fictionOdyseja kosmiczna
Monolit
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
Płaskorzeźba na monolicie Stone Mountain
Monolit – geologiczny lub technologiczny twór (np. góra lub obelisk) składający się z pojedynczego bloku skalnego. Formacje takie zazwyczaj ujawniane są na skutek erozji. Najczęściej stworzone są z niezwykle twardej skały metamorficznej.
Nazwa pochodzi od łacińskiego słowa monolithus, a to z greckiego μονόλιϑος (monolithos) pochodzącego od słów μόνος ("jeden" lub "samotny") oraz λίϑος ("głaz").
Terminem określa się także ludzi, rzeczy oraz zjawiska jednorodne, spójne, tworzące niezróżnicowaną całość[1].
Spis treści
1 Monolity geologiczne
1.1 Ameryka Północna
1.2 Europa
1.3 Afryka
1.4 Azja
1.5 Australia
1.6 Ameryka Południowa
1.7 Antarktyka
2 Sztuczne monolity
3 Kultura popularna
4 Zobacz też
5 Przypisy
6 Linki zewnętrzne
Monolity geologiczne |
Zuma Rock
Stone Mountain, Georia, USA
Rocher-Percé
Skała Gibraltarska
Aso Rock
Torres del Paine
El Capitan
Trzy największe obecnie znane monolity na Ziemi to:
Mount Augustus w Australii Zachodniej
La Peña de Bernal, w Meksyku
Stone Mountain, w Stone Mountain Park, Stone Mountain, na przedmieściach Atlanty, Georgia, USA
Warto zaznaczyć, że przez wiele lat za największy monolit świata uznawany był monolit Uluru (zwany również Ayers Rock). Nie jest to jednak prawdą, gdyż monolit Mount Augustus jest ponad dwukrotnie większy. Ponadto wedle nowszych badań[2] Uluru wcale nie jest monolitem, lecz częścią większej formacji skalnej, do której należą również Kata Tjuta i Mount Connor.
Inne przykłady monolitów:
Ameryka Północna |
Stone Mountain, Stone Mountain, Georgia
Bottleneck Peak and Moon, Sids Mountain, Utah
Devils Tower National Monument, Wyoming
El Capitan, Park Narodowy Yosemite, Kalifornia
Haystack Rock, Cannon Beach, Oregon
Stawamus Chief, Squamish, Kolumbia Brytyjska, Kanada
Enchanted Rock, Llano County, Teksas
Haystack Rock, Clatsop County, Oregon
Rocher-Percé, Quebec, Kanada
Europa |
Frau Holle Stone, w pobliżu Fulda, Niemcy
Humber Stone, Humberstone, w pobliżu Leicester, Anglia.
King Arthur's Stone (Kornwalia)
Logan Stone (Trereen, Kornwalia)
Odin Stone (Stenhouse, Orkady; zniszczony 1814 r.)- Skała Gibraltarska
Afryka |
Lalibela, Etiopia
Ben Amera, Mauretania
Brandberg, Namibia
Aso Rock, Nigeria
Zuma Rock, Nigeria
Azja |
- Savandurga
Australia |
Mount Coolum, Queensland
Mount Wudinna, w pobliżu Wudinna, Australia Południowa
Mount Augustus, Australia Zachodnia
Ameryka Południowa |
Torres del Paine, Chile
Antarktyka |
- Scullin monolith
Z wieloma z monolitów powiązane są różne legendy.
Sztuczne monolity |
- Szczytowy głaz Mauzoleum Teodoryka w Rawennie
- Kamień Słońca związany z kalendarzem azteckim
- kamienie runiczne
- stele
- obeliski
Ogham Stone, Dingle Peninsula, Irlandia (wyspa)
Adam and Eve Stones, Avebury, Wiltshire, Anglia
Merlin Stone, kamienny krąg w Avebury, Wiltshire, Anglia
Manzanar National Historic Landmark, USA- wykute w litej skale kościoły w Lalibeli (Etiopia)
Kultura popularna |
Najbardziej znanym przykładem wykorzystania monolitu w kulturze popularnej jest monolit pojawiający się w serii książek i filmów science-fiction Odyseja kosmiczna. W serii tej tajemnicze Monolity (prostopadłościany o charakterystycznych wymiarach pozostających w stosunku 1:4:9) uczestniczą w rozwoju ludzkości. Jak się później okazuje tworzą one potężną, kosmiczną sieć stworzoną miliony lat temu przez obcą cywilizację, mającą na celu obserwację eksperymentu polegającego na tworzeniu cywilizacji na różnych planetach.
Zobacz też |
- megalit
Przypisy |
↑ Słownik języka polskiego PWN
↑ Uluru to you › Dr Karl's Great Moments In Science (ABC Science), www.abc.net.au [dostęp 2017-11-25] (ang.).
Linki zewnętrzne |
- Mount Augustus National Park
Kategoria:
- Monolity
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.128","walltime":"0.171","ppvisitednodes":"value":654,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":4320,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":832,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":8,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":0,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":1443,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 120.610 1 -total"," 46.47% 56.045 1 Szablon:Przypisy"," 37.13% 44.787 1 Szablon:Cytuj"," 29.80% 35.942 1 Szablon:Inne_znaczenia"," 26.82% 32.345 1 Szablon:Dmbox"," 21.83% 26.324 1 Szablon:Ikona"," 11.86% 14.306 1 Szablon:Galeria"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.040","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":1702126,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1272","timestamp":"20190913192822","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"Monolit","url":"https://pl.wikipedia.org/wiki/Monolit","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q653208","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q653208","author":"@type":"Organization","name":"Wspu00f3u0142twu00f3rcy projektu00f3w Fundacji Wikimedia","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2006-09-06T14:00:10Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e1/Stonemtn.jpg"(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":130,"wgHostname":"mw1329"););
