Gandawa Gent
Herb Flaga
Państwo	Belgia
Prowincja	Flandria Wschodnia
Burmistrz	Mathias De Clercq
Powierzchnia	156,18 km²
Populacja (2014) • liczba ludności • gęstość	251 133 1607 os./km²
Nr kierunkowy	09
Kod pocztowy	9000
Położenie na mapie Flandrii Wschodniej Gandawa
Położenie na mapie Belgii Gandawa
51°03′N 3°43′E/51,050000 3,716667
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Gandawa, sukiennice z beffroi, w głębi kościół św. Mikołaja

Gravensteen – zamek hrabiów Flandrii

Huis van Alijn, dziś Muzeum Folkloru, a w średniowieczu (1363 rok) szpital dziecięcy

Gandawa (niderl. Gent, wym. [ʝɛnt]; fr. Gand, wym. [ɡɑ̃]) – miasto w północno-zachodniej części Belgii, w regionie Flandrii, stolica prowincji Flandria Wschodnia. Leży przy ujściu rzeki Leie (fr. Lys) do Skaldy, przez kanał Gandawa-Terneuzen (niderl. Kanaal Gent-Terneuzen) ma dostęp do Morza Północnego. Tworzy aglomerację, w skład której, prócz Gandawy, wchodzi 6 miast, największe z nich: Sint-Amandsberg, Gentbrugge. W mieście działa polski konsulat honorowy. Gminy tworzące Gandawę to: Gandawa-Centrum, Mariakerke, Drongen, Wondelgem, Sint-Amandsberg, Oostakker, Desteldonk, Mendonk, Sint-Kruis-Winkel, Ledeberg, Gentbrugge, Afsnee, Sint-Denijs-Westrem i Zwijnaarde.

Historia |

Początki |

Region Gandawy był zamieszkany od czasów Celtów. Nazwa miasta (flamandzkie Gent) pochodzi z celtyckiego słowa 'ganda' oznaczającego miejsce zbiegu, połączenia, np. dwóch rzek (w tym przypadku ujście rzeki Leie do Skaldy). Nie ma pisemnych przekazów na temat miasta z czasów rzymskich, ale badania archeologiczne potwierdzają, że region Gandawy był wtedy także zamieszkiwany.

Ważnym momentem w historii Gandawy było przybycie tu francuskiego mnicha Amanda (Amandus), którego misją było nawrócenie na chrześcijaństwo mieszkańców Gandawy i okolicznych terenów. Mnich przypłynął rzeką lecz, gdy chciał wyjść z łodzi na brzeg, jak głosi legenda, wrogo nastawiony tłum wrzucił go z powrotem do wody. Popłynął więc Amand dalej i zatrzymał się w miejscu, gdzie później powstał klasztor Sint-Pieters (św. Piotra), tu mieszkał spokojnie i modlił się o nawrócenie pogan. Gdy pewnego dnia w Gandawie powieszono skazańca, Amand zdjął jego ciało z szubienicy i w swoim małym klasztorze przywrócił do życia. Inne źródła podają, że Amand przywrócił do życia kobietę, która popełniła samobójstwo, wieszając się na własnym welonie^[a]. Dopiero ten cud przekonał do nowej wiary mieszkańców Gandawy, którzy teraz masowo zaczęli przyjmować chrzest. Jakiś czas potem Amand wraz ze swoim przyjacielem Bawonem założyli dwa klasztory – Sint-Baafs (św. Bawona) i Sint-Pieters. Do dziś trwa spór o to, który z klasztorów powstał jako pierwszy, niestety nie zachowały się żadne dokumenty, które mogłyby potwierdzić bez żadnych wątpliwości pierwszeństwo któregokolwiek z nich. Oba klasztory przeżywały okres świetności za panowania cesarza Karola Wielkiego i jego następcy Ludwika Pobożnego. Opatem obu klasztorów był przez pewien czas Einhard, biograf Karola Wielkiego, który otworzył obu klasztorom drogę do świetności – w przyszłości oba klasztory stały się najważniejszymi we Flandrii. Miasto rozrastało się stopniowo wokół klasztorów i centrum handlowego.

Cięższe czasy dla miasta przyszły wraz z inwazją wikingów, którzy dwukrotnie (w 851 i 879 roku) napadali na Gandawę, w latach 879–883 splądrowali oba klasztory, a miasto zniknęło z mapy.

Gandawa powoli odzyskiwała swój status, głównie dzięki hrabiom Flandrii. Pierwszym z nich był Baldwin I Żelazne Ramię. Do poprawy pozycji Gandawy przyczynił się też w dużym stopniu jego syn Baldwin II Łysy – wybudował on w Gandawie umocnienia na lewym brzegu Leie. Tu gromadzili się mieszkańcy i tu powstał pierwszy rynek (dziś Groentenmarkt). Wokół niego powstał szybko rozwijający się i przybierający na znaczeniu gród. Jeszcze przed rokiem 1000 na nowo zaczęły działać oba klasztory. W klasztorze Sint-Pieters około roku 950 znalazł po ucieczce z Anglii schronienie święty Dunstan. W XI wieku istniały już pierwsze świątynie, na miejscu których dzisiaj znajdują się: kościół św. Jakuba, kościół św. Mikołaja i katedra św. Bawona, a także warownia, która z czasem przerodziła się w zamek Gravensteen – siedzibę hrabiów Flandrii^[b].

XII–XV wiek |

Między XII a XV wiekiem Gandawa była jednym z największych miast poza granicami Włoch, ustępując jedynie Paryżowi. Szacuje się, że w XIII–XV w. w granicach murów miejskich żyło od 60 tys. do 65 tys. ludzi.

Około 1100 roku Gandawa otrzymała od hrabiego Flandrii prawo do własnej rady miejskiej, co oznaczało większą niezależność i przywileje, o których zachowanie przez stulecia musieli mieszkańcy miasta walczyć dość często (pierwsze duże powstanie miało miejsce w 1379 roku). Miasto otoczono murami i wjechać do niego można było jedynie przez cztery bramy, co ułatwiało kontrolę nad tym, kto i z czym wjeżdża do miasta. Rosło także polityczne znaczenie miasta. Gandawa otrzymała przywilej składu, który nakazywał każdemu kupcowi, który przepływał przez Gandawę ze zbożem, do przeznaczenia 1/4 swojego ładunku do sprzedaży na pobliskim targu zbożowym (Korenmarkt). Miasto bogaciło się w bardzo szybkim tempie. W 1180 roku hrabia Filip van de Elzas wybudował twierdzę Gravensteen – siedzibę hrabiów Flandrii, nie po to jednak, aby chronić miasto, a raczej, by chronić siebie przed buntowniczymi rzemieślnikami gandawskimi, i aby mieć gdzie więzić tych bardziej butnych. Jednak w okresie od XII do XV wieku największe zyski przynosiła produkcja sukna i handel nim. Zyski z sukiennictwa czerpało ponad 60% rodzin w Gandawie. W praktyce władzę w mieście sprawowało około 40 najzamożniejszych rodzin – były one w posiadaniu wielkich majątków, a ich członkowie zasiadali w radzie miejskiej liczącej 39 przedstawicieli. Oni też budowali miejsca użyteczności publicznej – szpitale (np. Bijloke), czy instytucje charytatywne. W mieście powstawały także nowe klasztory – augustianów, karmelitów, dominikanów i braci mniejszych, dla niezamężnych kobiet i wdów powstały około 1242 roku, dzięki hrabinie Joannie van Constantinopel, dwa duże beginaże – Sint-Elisabeth i Onze-Lieve-Vrouw ter Hoye.

Na początku XIV wieku cechy rzemieślnicze otrzymały prawo do przedstawicielstwa w radzie miejskiej, w ten sposób rządy w Gandawie stały się bardziej demokratyczne.

Pomnik Jacoba van Artevelde na Vrijdagmarkt

W czasie pierwszej fazy wojny stuletniej Gandawa pozostawała neutralna, ale szybko przeszła na stronę Anglii, pomimo iż oficjalnie to Francja była suwerenem Flandrii. Przyczyna takiej decyzji była prosta – to Anglia dostarczała wełny tak niezbędnej do produkcji sukna. Jacob van Artevelde, ówczesny przywódca rady, przeciwstawił się hrabiemu Flandrii, który popierał króla Francji, i w 1340 roku na Vrijdamarkt w Gandawie koronował angielskiego władcę Edwarda III na króla Francji. Dziś na placu stoi pomnik van Artevelde. Bohater gandawski w pięć lat po koronacji Edwarda III został zamordowany przez swoich rywali we własnym domu. Takie brutalne porachunki między wpływowymi rodzinami nie były niczym niezwykłym. Jednym z najbardziej znanych w mieście konfliktów był ten między rodzinami Rijm i Alijn – ich kłótnie były tak krwawe, że w końcu musiała między dwie rodziny wkroczyć rada miejska – karą za zbrodnie było wybudowanie szpitala dziecięcego – Alijnhospitaal, dziś Muzeum Folkloru – Huis van Alijn.

Od 1383 roku Flandria znalazła się pod panowaniem książąt burgundzkich, którzy przychylniejszym okiem spoglądali na sąsiadującą z Flandrią Brabancję. Każde powstanie w Gandawie było brutalnie tłumione przez władców burgundzkich i wolność miasta była skutecznie ograniczana. Gandawa traciła swoją pozycję w przemyśle tekstylnym na rzecz miast Brabancji, Holandii i Anglii. Chociaż widać już było kryzys w wielu dziedzinach, to wciąż miasto czerpało wiele z handlu, swoich przywilejów i dbałości o jakość sieci wodnej w mieście – już w XIII wieku przybył Gandawie kanał – Lieve – liczący 45 km, a w XVI wieku, gdy Antwerpia zyskała na ważności, wybudowano w jej kierunku kanał Sasse Vaart.
Jednak mimo tych zabiegów, Gandawa musiała wciąż walczyć o swoją niezależność przeciwko władcom burgundzkim – Filipowi Dobremu (do rebelii doprowadziły wysokie podatki, jednak w bitwie pod Gavere Gandawa poniosła klęskę), Marii Burgundzkiej i Maksymilianowi Habsburgowi. W wyniku nieudanego zrywu, 1492 roku Gandawa podpisała układ pokojowy – Vrede van Kadzand, który ograniczał znacznie jej wolność.

XVI wiek i cesarz Karol V |

Figura Karola V Habsburga w Gandawie

Gandawa w na początku XVI wieku była miastem kultury – to tu bracia van Eyck stworzyli w 1432 roku Ołtarz Baranka Mistycznego, to tutaj tworzył Hugo van der Goes. Ale Gandawa stawała się także ważnym ośrodkiem naukowym – poziom intelektualny wychwalał w 1517 roku sam Erazm z Rotterdamu – miasto miało nie tylko znanych uczonych, ale także wiele ośrodków, w których można było pobierać naukę – około 300 uczniów uczęszczało do gimnazjum w Geraard de Duivelsteen, dość powszechne były też prywatne lekcje. W mieście było pięciu lub sześciu aptekarzy – wszyscy posiadali dyplomy uniwersyteckie lub świadectwa zdanych egzaminów w swojej dziedzinie. W Gandawie istniały też towarzystwa teatralne i kluby dla mieszczan. Gandawa w tym czasie była też jednym z najważniejszych miast na polu drukarstwa.

W takim klimacie rozkwitu, magistrat podjął decyzję o budowie nowego ratusza. Na architektów wybrano mistrzów tej sztuki – Rombout Keldermansa i Domiena De Waghemaekere. Choć plany były wielkie, niestety zabrakło finansów na dokończenie budowy, bowiem miasto zaczęło podupadać – handel suknem nie był już tak kwitnący, a do tego Karol V Habsburg, syn Joanny Szalonej, władca, którego narodziny w Gandawie w 1500 roku świętowano bardzo hucznie biciem dzwonów i wystrzałami armatnimi, w 1537 roku nałożył na swoje miasto niezwykle wysokie podatki. Miłość do władcy bardzo szybko przerodziła się w niezadowolenie, które doprowadziło do strajku urzędników i robotników. Karol V osobiście przybył do Gandawy by ukarać mieszkańców – odebrał miastu przywileje, które pozwalały miastu zachować niezależność, a także odebrał prawo sprawowania władzy nad terenami poza murami miejskimi. Nowe prawo nazwał cesarz – Carolijnse Concessie. Poza tym skonfiskował wszelkie dobra miejskie, dzwon Roeland – symbol niezależności, został zdjęty z dzwonnicy, a miasto musiało zapłacić ogromną karę pieniężną. Jednak na tym się nie skończyło. Władca za wszelką cenę chciał upokorzyć mieszkańców – na jego rozkaz 3 maja 1540 roku 30 najznamienitszych mieszkańców, 318 członków mniejszych cechów, 50 członków cechu tkaczy musiało przemaszerować przez miasto boso, odziani jedynie w koszule.

Przemarsz Stroppendragers ulicami Gandawy w czasie Gentse Feesten

Za nimi podążało 50 największych buntowników, tzw. krzykaczy (kreesers), również boso, w białych koszulach i ze stryczkami na szyi – na znak, że za bunt przeciwko cesarzowi zasłużyli na szubienicę. Musieli oni oddać cześć cesarzowi – uklęknąć przed nim i błagać o wybaczenie. Do dziś mieszkańców Gandawy nazywa się stroppendragers – tymi, którzy noszą stryczek. Do dziś także odbywa się co roku w czasie Gentse Feesten w centrum miasta pochód stroppendragers – tyle, że dziś przejść ze stryczkami na szyi to zaszczyt, którego dostępują jedynie członkowie gildii Stroppendraggers, bowiem wydarzenie to urosło do miana symbolu nieugiętości Gandawy^[c].

Gandawa w XVI w.

W XVI wieku miały w Gandawie także miejsce przemiany religijne, pod wpływem reformacji, a przede wszystkim kalwinizmu, co przyniosło reakcje w postaci inkwizycji. Od 1559 roku niemal w każdym miesiącu płonęli na stosach heretycy. Reakcją na okrucieństwa inkwizycji była w Niderlandach tzw. rewolta ikonoklastów w 1566 roku, w czasie której szczególnie ucierpiała Gandawa, prawie w każdym kościele i klasztorze doszło do zniszczeń. Niemal cudem udało się uratować słynny Ołtarz Baranka Mistycznego – na czas przeniesiono go na wieżę katedry. Liczba protestantów w mieście rosła. W 1576 roku podczas wojny osiemdziesięcioletniej zawarta została przez Stany Generalne Niderlandów w Gandawie tzw. Pacyfikacja Gandawska, która wprowadzała pokój religijny pomiędzy protestantami i katolikami w prowincjach i jednoczyła ich we wspólnej walce przeciwko Hiszpanom. W latach 1577–1584 Gandawa stała się kalwinistyczną republiką pod wodzą Jana van Hembyze i François van Ryhove. W tym czasie powstał w Gandawie pierwszy uniwersytet (teologiczny) (dziś część Uniwersytetu Gandawskiego). Po przejęciu władzy w Gandawie przez księcia Parmy w 1584 roku rozpoczęły się prześladowania kalwinistów, które doprowadziły około 4 tys. z nich do opuszczenia miasta. Niektóre źródła podają, że z miasta wyjechało około 15 tys. mieszkańców (nie tylko protestantów).

XVII–XVIII wiek |

Na początku XVII wieku rozpoczęto odbudowę zniszczonych kościołów, klasztorów i kaplic, powstawały też nowe.Miastu przybyło około 20 nowych zakonów, m.in. jezuitów. Katolicyzm i życie religijne kwitło. Jedną z najbardziej znanych i zasłużonych dla miasta postaci życia religijnego był biskup Antoon Triest – wielki miłośnik i mecenas sztuki. To on zamówił u Rubensa, Van Dycka i rzeźbiarza Jerooma Duquesnoya prace, które znalazły miejsce w gandawskiej katedrze.

Gandawa w XVIII w.

Gandawa otrzymała w tym czasie nie tylko nowe dzieła sztuki, ale także perspektywy poprawy sytuacji ekonomicznej – wybudowano kanał wodny Gandawa – Brugia, który potem przedłużono do portów w Ostendzie i Dunkierce (1613–1640). Korzystało z niego około 50 tys. osób rocznie, jednym z najznamienitszych pasażerów na tej trasie był cesarz Rosji Piotr Wielki (w 1717 roku). Jednak, mimo tych zmian, praktycznie od końca XVI wieku do polowy XVIII wieku Gandawa przeżywała ekonomiczny upadek. W 1650 roku było tu już tylko około 31 tys. mieszkańców (w średniowieczu ok. 50 tys.). Dodatkowo po zawartym w 1648 roku pokoju w Munsterze (część pokoju westfalskiego kończącego wojnę osiemdziesięcioletnią w Niderlandach i trzydziestoletnią w Europie) Gandawa utraciła łatwy dostęp do morza. Dzięki kanałowi z Gandawy do Brugii, udało się miastu i jego mieszkańcom przezwyciężyć w części trudności – na początku XVIII wieku tą drogą wyruszały statki gandawskich kopców do Chin i Indii.

Plac Kouter

W czasie wojny o sukcesję austriacką w 1745 miasto zostało zdobyte(fr.) przez Francuzów, zwrócone Austrii po zawarciu pokoju w Akwizgranie w 1748.

W połowie XVIII wieku, pod rządami cesarzowej Marii Teresy, Gandawa zaczęła podnosić się z upadku i powracać do świetności – osiągnęła status największego miasta w Belgii, który utrzymała aż do okresu głodu w latach 1845-1848. W 1750 roku pojawiły się w mieście cukrownie, pierwsze prawdziwe fabryki niezwiązane z sukiennictwem. Z czasem pojawiały się inne zakłady przemysłowe, a ich właściciele stawali się coraz bogatsi, kupowali tytuły szlacheckie, wchodzili do rodzin arystokratycznych przez małżeństwa i budowali wspaniale domy na styl francuski. W 1737 roku otwarta została, ufundowana przez przemysłowców nowa opera przy placu Kouter.

Pod panowaniem Francji i Holandii |

Gandawa w czasach panowania holenderskiego

Czasy panowania Francji (1794–1814) przyniosły Gandawie wzrost ekonomiczny, a w latach przynależności do Holandii (1815–1830) Gandawa stała się miastem uniwersyteckim i ponownie portem morskim, dzięki wybudowaniu kanału Terneuzen-Gandawa (1825-1827). Od 1795 Gandawa była stolicą francuskiego departamentu Escaut(fr.), a po 1815 była stolicą holenderskiej, a następnie belgijskiej prowincji Flandria Wschodnia.

Domy budowane od XVIII w. przez nową arystokrację gościły znamienite postacie, np. w kamienicy d’Hane Steenhuyse mieszkał król Francji Ludwik XVIII (w 1815 roku po ucieczce Napoleona z Elby), car Aleksander I (w 1814 roku), król Niderlandów Wilhelm I (w 1816 roku), w Hotelu Clemmen przebywał Wellington zanim wyruszył pod Waterloo, a w kamienicy Schamp (dziś sklep tytoniowy Caron) gościła delegacja amerykańska z przyszłym prezydentem Johnem Quincy Adamsem. Delegacja prowadziła rozmowny ze stroną brytyjską i w Gandawie podpisała traktat kończący drugą wojnę brytyjsko-amerykańską, tzw. traktat gandawski.

Gandawa była także pierwszym miastem na kontynencie europejskim, gdzie dotarła rewolucja przemysłowa, a to dzięki zmechanizowaniu przemysłu tekstylnego. Gandawa zawdzięcza to niejakiemu Lievenowi Bauwensowi, któremu udało się przemycić z Anglii projekt maszyny przędzalniczej – Przędącej Jenny (Spinning Jenny/Mule Jenny). Miasto odzyskiwało dawny blask.

W granicach Belgii |

Gandawa u schyłku XIX w.

28 września 1837 roku przyjechał do Gandawy po raz pierwszy pociąg parowy. Od 1874 roku miasto ma także tramwaje, w 1899 roku było tu już dziewięć linii (na początku tramwaje konne, a od 1905 roku elektryczne).

Wraz z rozwojem przemysłu, przybywało w mieście robotników – w 1930 roku pracowało ich w mieście 35 tys. (wszystkich mieszkańców było ok. 175 tys.) w 1200 różnych fabrykach i zakładach. Nic dziwnego, że to w Gandawie powstały pierwsze w Belgii nowoczesne związki zawodowe.

8 września 1873 w Gandawie nastąpiło założycielskie zebranie Instytutu Prawa Międzynarodowego.

Vooruit

W roku 1913 Gandawa była gospodarzem wystawy światowej (EXPO). Wystawa została zorganizowana (od kwietnia do października) w specjalnie na tę okazję wybudowanym kompleksie. Został wtedy także wybudowany dworzec Sint-Pieters i pobliski hotel Flandria Palace oraz odrestaurowano wiele z zabytków miasta. Planowano też otwarcie jednego z najsłynniejszych budynków miasta Vooruit wybudowanego z inicjatywy ruchu socjalistycznego Samenwerkende Maatschappij Vooruit, jednak z powodu strajków do otwarcia przed wystawą EXPO nie doszło. Lata świetności Vooruit przeżywał po I wojnie światowej, jako socjalistyczny dom ludowy, gdzie robotnicy spędzali czas wolny.

Od początku XX wieku Gandawa miała około 15 dużych hoteli, salę kinową Valentino, gdzie wyświetlano filmy już w 1901 roku, później została ona rozbudowana i przemianowana na kino Scala, następnie Wintergarten, a w 1921 roku na Coliseum.

Po I wojnie światowej Gandawa stawała się miastem kultury i rozrywki – w tym czasie rozpoczęto organizacje m.in. Geentse Feesten i jarmarku z okazji Środopościa, które organizuje się co roku do chwili obecnej. W 1932 roku rozpoczęło działalność największe kino w kraju, gdzie wyświetlano filmy dźwiękowe – Capitole. W połowie lat 30. Gandawa miała także swoją radiostację. W 1930 roku Uniwersytet Gandawski stał się pierwszą szkołą wyższą w kraju, gdzie wykładano w języku niderlandzkim. W 1938 roku jeden z profesorów tego uniwersytetu – Corneille Heymans otrzymał Nagrodę Nobla.

Tablica upamiętniająca polskiego żołnierza poległego w walce o wyzwolenie Gandawy

Choć zarówno w czasie I, jak i II wojny światowej Gandawa nie ucierpiała szczególnie wskutek niemieckich bombardowań, to końcowa faza II wojny światowej przyniosła ciężkie walki o wyzwolenie miasta. W walkach w dniach 11–14 września 1944, brała udział polska Pierwsza Dywizja Pancerna generała Stanisława Maczka. 1 stycznia 1945 roku nad podgandawskim lotniskiem St. Denijs Westrem miała miejsce jedna z największych bitew powietrznych końca II wojny światowej zwana bitwą nad Gandawą, była wynikiem operacji niemieckiej pod nazwą Bodenplatte. W bitwie wzięły udział polskie dywizjony lotnicze 302, 308 i 317.

Po 1950 roku nastąpiło ożywienie związane z rozbudową kanału Gandawa-Terneuzen i samego portu w Gandawie. Rosła liczba mieszkańców i ich zamożność. Po reformie administracyjnej w 1977 roku, gdy do miasta dołączono okoliczne gminy liczba ludności wynosiła około 250 tysięcy, w 1999 roku – 224 tysiące.

Dialekt |

 Osobny artykuł: Język flamandzki.

Na dialekt gandawski duży wpływ miał język francuski (jeszcze pod koniec XIX wieku po francusku mówiło w Gandawie 20% populacji) – widoczne jest to wciąż w stosunkowo dużej liczbie używanych tu słów francuskich, a także w specyficznej wymowie głoski /r/.^[d]

Gastronomia |

Kletskoppen

Typowe dla Gandawy są waterzooi (gandawska gęsta zupa z ryb lub kurczaka), gandawski gulasz piwny (stoverij), a także ciastka – mokken, kletskoppen i amandelbrood. Gandawa słynie także z musztardy Tierenteyn. Miasto ma też swoje lokalne piwa, m.in. Delirium Tremens, Gentse Tripel, Troubadour i Artevelde. W „Etablissement Max” (adres: Goudenleeuwplein 3) można degustować oryginalne gofry brukselskie.

Gospodarka |

Dworzec Sint-Pieters

Ważny port morski. Podstawę gospodarki stanowi dobrze rozwinięty przemysł włókienniczy (głównie bawełniany), elektromaszynowy, chemiczny, przetwórstwa spożywczego, skórzany. Duży ośrodek hodowli kwiatów. Ośrodek kulturalno-naukowy, siedziba placówek badawczych i szkół wyższych. Ważny węzeł komunikacji drogowej i kolejowej.

Oświata |

Gandawa jest pod względem liczby studentów najważniejszym miastem uniwersyteckim w Belgii. Na samym uniwersytecie (Universiteit Gent) studiuje około 28 tysięcy osób, a w mieście działają także wyższe szkoły techniczne i zawodowe – Hogeschool Gent (15 tysięcy studentów) i Arteveldehoogeschool (8,5 tysiąca studentów), Hogeschool Wetenschappen en Kunst (1500 studentów) i Katholieke Hogeschool Sint-Lieven (4600 studentów). W mieście studiuje też wielu studentów zagranicznych, w tym spora grupa studentów polskich – studiujących głównie w ramach programu Erasmus.

Zabytki i atrakcje turystyczne |

Katedra Świętego Bawona

Ratusz z wyraźną różnicą w stylach – po prawej stronie część wybudowana w XVI wieku

Gandawa należy do najczęściej odwiedzanych przez turystów miast Belgii. W mieście funkcjonuje słynny uniwersytet (Universiteit Gent), którego początki sięgają 1817 roku. Biblioteka uniwersytecka zwana Boekentoren belgijskiego architekta Henry’ego van de Velde jest jednym z najbardziej znanych budynków w mieście.

Znane zabytki:

• 
  Katedra św. Bawona (XIII-XVI w.) – we wnętrzu cenne dzieła sztuki, m.in. jedno z najbardziej znanych dzieł malarstwa zachodniego, uznawane za najwybitniejsze dzieło gotyckiego malarstwa flamandzkiego – Ołtarz Baranka Mistycznego Huberta i Jana van Eyck
  


• 
  Romańsko-gotycki kościół św. Mikołaja (przykład architektury gotyckiej znad Skaldy)


• Kościół św. Michała


• Kościół św. Jakuba


• Klasztor św. Piotra i ruiny klasztoru św. Bawona
  


• Ratusz gotycko-klasycystyczny z XVI i XVIII wieku


• Zamek hrabiów Flandrii Gravensteen z IX–XII wieku, przebudowany w XVI wieku.


• Het Groot Vleeshuis – hala mięsna z XV wieku


• Vismijn – magazyn rybny z XVII wieku


• Rabot – średniowieczna śluza warowna


• 
  sukiennice – początek budowy XV wiek i dzwonnica – belfort z XIV wieku


• domy cechowe i magazyny przy Korenlei i Graslei


• 
  beginaże: Groot Begijnhof Sint-Amandsberg, Sint-Elisabethbegijnhof i Begijnhof ter Hoye


• uniwersytecki ogród botaniczny


• Citadel Park – zespół parkowy położony w centralnej części miasta z unikatowymi formacjami skalnymi, otaczający budynki parku Muzeum Sztuki Nowoczesnej (S.M.A.K.). W sezonie wiosenno-letnim park jest miejscem animującym życie nocne oraz kulturalne miasta (w dzień spacerują tutaj charakterystyczne belgijskie koguty!).


• Dworzec kolejowy Gandawa Sint-Pieters – wybudowany w 1913 roku z okazji otwarcia światowej wystawy Expo


• Kawiarnia „Heerdestraat” położona w północnej części miasta, miejsce spotkań miejscowej bohemy oraz młodych filmowców. Położona w sercu turecko-marokańskiej części miasta.

Co pięć lat w Gandawie ma miejsce słynna wystawa-festiwal kwiatów (Floralies Gantoises). Co roku pod koniec lipca w Gandawie odbywa się jedna z największych imprez muzyczno-kulturalnych Gentse Feesten, która trwa dziesięć dni i w czasie której odbywa się słynny pochód stroppendragers. Co roku w październiku w Gandawie odbywa się jeden z największych festiwali filmowych w Europie – Film Festival Ghent. W latach 1995-2014, w Gandawie odbywała się parada I Love Techno, która w roku 2015 została przeniesiona do francuskiego Montpellier.^{[potrzebny przypis]}

Gandawa – centrum miasta, widok na rzekę Leie

Muzea |

Muzeum Sztuk Pięknych

• Bijlokemuseum


• Museum voor Schone Kunsten – Muzeum Sztuk Pięknych


• Gentse Stedelijk Museum voor Actuele Kunst (SMAK) – Muzeum Sztuki Współczesnej


• Museum Dr. Guislain – Muzeum Psychiatrii


• Museum voor Industriële Archeologie en Textiel (MIAT) – Muzeum Historii Przemysłu i Tekstyliów


• Huis van Alijn – Muzeum Folkloru


• Museum voor de Geschiedenis van de Wetenschappen – Muzeum Historii Nauki


• Gerechtsmuseum en Wapenmuseum (Gravensteen) – Muzeum Broni i Tortur


• Design Museum Gent – Muzeum Wzornictwa


• De School van Toen – Muzeum Szkolnictwa


• Museum voor Geschiedenis van de Geneeskunde – Muzeum Historii Medycyny

Sport |

Stadion Ghelamco Arena

Corocznie odbywa się tu wyścig kolarski, Gandawa-Wevelgem, będący częścią elitarnej ligi ProTour, jak również inny wyścig – Omloop Het Volk. W 2000 roku miasto gościło uczestników halowych mistrzostw Europy w lekkoatletyce.

W wakacyjnym okresie transferowym (2006) lokalny klub piłkarski KAA Gent zasilił polski napastnik Marcin Żewłakow.

Miasta partnerskie |

• 
  Al-Muhammadija
  


• 
  Kanazawa
  


• 
  Melle
  


• 
  Nottingham
  


• 
  Saint-Raphaël
  


• 
  Tallinn
  


• 
  Wiesbaden
  

Uwagi |

Linki zewnętrzne |

• 
  Oficjalna strona miasta (niderl. • fr. • ang. • niem. • hiszp.)